
1.COSPAS / SARSAT – UZAYDAKİ BÖLÜMÜ :
Sistemin uzaydaki bölümü , ABD tarafından yeryüzünden 850 km irtifada yörüngelerine yerleştirilen NOAA-9,10,11, ve I isimli dört uydu ile Rusya Federasyonu tarafından 1000 km irtifada yörüngelerine yerleştirilen MADEZHDA 1,2 ve 3 isimli üç uydu-dan oluşmaktadır. Her uydu tehlike sinyallerini almaya karşı duyarlı birer elektronik paket taşımaktadır.
COSPAS-SARSAT uydularının kuzey-güney yönlü kendi etrafında dönüşünün bileşkesi , sistemin uzaydaki birimlerine , Yerküreyi küresel olarak kaplama üstünlüğü kazandırmaktadır. Yer üzerinde sabit konumda bekleyen bir uç 20 saatlik zaman aralığında farklı COSPAS-SARSAT uzay birimleri tarafından örtülür. Ancak uydu geçişleri sabit zaman aralıklarında olmayıp , zaman aralığı ekvatora yakın enlemlerde uzun , kutuplara yakın enlemlerde kısadır. Sisteme , planlanan yede adet ilave uydunun da katılmasıyla , uydu geçişleri sıklaşacak ve COSPAS-SARSAT’ın etkinliği artmış olacaktır.
2.COSPAS / SARSAT’IN KARADAKİ BÖLÜMLERİ :
1.Yerel Kurtarma Uç Birimleri (Local Users Terminal-LUT) ;
COSPAS-SARSAT uydularını izleyerek , onlardan tehlikedeki bir istasyonun konum bilgilerini alan ve aldığını bu bilgileri değerlendirerek , Görev Düzenleştirme Merkezi’ne (MCC) aktaran yer birimleridir. COSPAS-SARSAT uyduları EPIRB’lerden aldıkları uyarı sinyallerinin Doppler frekans kaymasını ölçerek , LUT’a aktarırlar. LUT’lar aldıkları bu bilgiyi , yerin kritik dönüş zamanlaması ve uydunun konum verileri ile birlikte değerlendirerek , EPIRB’in doğruya en yakın mevkiini tesbit ederler.
Bugün Dünya’ da 20 tane LUT mevcut olup ,yakın zamanda 13 LUT daha işlev kazanacaktır. Mevcut LUT’ lardan bazıları 121,5 ve 406 MHz frekansında yayınlanan sinyallerin her ikisini de değerlendirebilirken , bazıları sadece 406 MHz frekansında gönderilen verileri işleyebilmektedir.
2.Görev Denetim Merkezi (Mission Control Center-MCC) ;
Görevi , COSPAS-SARSAT sistemi içindeki Yerel Kurtarma Merkezlerinden ve diğer MCC’ lerden gelen verileri toplamak , depolamak ve sınıflandırmak olan Görev Denetim Merkezi , bu bilgileri Arama ve Kurtarma (SAR) ağına aktararak , SAR işlemlerinin başlatıl-masını sağlar. A.B.D.’ de kurulmuş olan bir MCC , SARSAT uydularının işletme açısından odaklanma noktası olup , uyduların konum bilgilerini ve zaman düzeltme verilerini diğer MCC’lere gönderir .Böyle bir merkez COSPAS uyduları için de kurulmuş olup, Moskova’ da bulunmaktadır. Buradan MCC’lerdeki iki tip verinin işlendiği anlaşılabilir. Birinci tip ; tehlikeyi belirten EPIRB’in konum , tanıtma ve diğer kodlanmış bilgilerinden oluşan uyarı verileri , ikinci tip ise ; COSPAS-SARSAT’ın uyum içinde çalışmasını sağlayan sistem verileridir. Bugün için COSPAS-SARSAT sisteminde 9 tane MCC faaldir. Test aşamasında olanlar ile birlikte , bu sayı yakın zamanda 17 ye ulaşacaktır.
3.COSPAS / SARSAT Gemilerdeki Bölümü (EPIRB’ler)
COSPAS-SARSAT sisteminin gemilerdeki öğeleri Acil Durum Konum Gösterici Telsiz Vericileri yani EPIRB’ler , denizdeki bir acil durumun varlığını ve tehlikedeki bir geminin yada denizdeki kazazedelerin yerini , sahildeki Arama ve Kurtarma birimlerine ihbar eden telsiz vericilerinedir. Bu tür telsiz vericileri suda yüzebilir ve denize bırakıldıklarında otomatik veya el ile işlevselleştirilerek ait oldukları deniz arasının tanıtma işaretini ( MMSI ) yayınlayabilirler.
Günümüzde sistem içinde kullanılan COSPAS-SARSAT EPIRB’ler 121,5 MHz ve /veya 406 MHz frekanslarının kullanmaktadırlar. Ancak 121,5 MHz EPIRB’ler pek çok kıyısal bölgede etkin olmalarına rağmen , küresel olarak hizmet verememektedirler. Aslında 121,5 MHz frekans , uçakların dinledikleri acil durum haberleşme ve yön gösterme frekansıdır. Bu sebeple 121,5 MHz EPIRB’lerden COSPAS-SARSAT sistemi dışındaki görevleri dışında , arama ve kurtarma işlemlerine katılan uçakları , çok geniş bir deniz sahasını “telsiz yön bulucularla” “RDF” ile taramaları sırasında , kazazedelere yönlendirmek için kullanılır,
406 MHz frekansında 5 Wattlık bir çıkış ve küresel bir verimlilikle , COSPAS- SARSAT uydularına kendi tanıtma işaretlerini gönderen ve konumunun hesaplanmasını sağlayan diğer bir EPIRB türü de 406 MHz EPIRB’lerdir. GMDSS’in küresel işlevlere önce-lik vermesi 406 MHz EPIRB’lerin sistem içindeki üstünlüğünü tartışmasız kılmaktadır. Bu tür EPIRB’ler IMO verimlilik gereklerine uygun olarak , serbest yüzebilirler , -20 , +50 derece arasındaki sıcaklıklarda çalışabilirler ve COSPAS-SARSAT sistemi içinde 48 saat kullanım süresine izin verebilen bir üz kaynağına sahiptirler. Ayrıca ait oldukları geminin MMSI numarasını veya farklı bir tanıtım kodunu ve karşılaşılan tehlikenin türünü sayısal bir bilgi gurubu olarak aktarabilirler.